Dieta eliminacyjna u psa

Co to jest dieta eliminacyjna?

Dieta eliminacyjna polega na podawaniu psu jednego, ściśle określonego źródła białka i węglowodanów, a całkowitym wyeliminowaniu wszystkich innych składników, które mogłyby wywołać alergię.

Celem diety jest:

• uspokojenie reakcji alergicznej,

• odbudowa jelit,

• identyfikacja składnika, który szkodzi psu.

To jedyna metoda diagnostyczna uznawana w weterynarii jako złoty standard w diagnostyce alergii pokarmowych u psów.

Kiedy stosuje się dietę eliminacyjną?

Dieta eliminacyjna jest zalecana, gdy pies:

• drapie się i gryzie łapy,

• ma przewlekłe biegunki lub gazy,

• ma nawracające zapalenia uszu,

• ma świąd skóry bez pcheł i pasożytów,

• ma łupież lub miejscowe łysienie,

• źle reaguje na większość karm.

Jeśli objawy pojawiają się po jedzeniu - to ogromna wskazówka, że problem może być alergiczny.

Najczęstsze alergeny u psów

Najczęściej alergizujące składniki to:

Dlatego większość diet eliminacyjnych zaczyna się od monobiałkowych, bezzbożowych karm z rzadkim białkiem, np.:

•  indyk 

•  jagnięcina

•  królik

•  kaczka

•  ryby

•  jeleń, koza (rzadkie alergeny)

Jak przeprowadzić dietę eliminacyjną krok po kroku

Krok 1: Wybierz jedno białko (monoproteinowe)

Karma lub dieta powinna zawierać tylko jedno nowe białko, którego pies wcześniej nie jadł.

Przykład:

• pies jadł kurczaka, wołowinę i wieprzowinę → wybierz królika albo rybę

• pies z alergią skórną → wybierz jagnięcinę lub kaczkę

• pies z problemami jelitowymi → dobrze sprawdza się indyk lub ryba

Krok 2: ZERO dodatkowych smakołyków (chyba że hipoalergiczne)

To najczęstszy błąd właścicieli.

Dieta działa tylko wtedy, gdy pies NIE dostaje:

•  kabanosów

•  szynki

•  sera

•  smaczków z kurczakiem

•  gryzaków wołowych

•  resztek ze stołu

jeśli już dajemy snacki - one też muszą być monobiałkowe i z tego samego gatunku co karma.

Krok 3: Zero zmian karmy w trakcie testu

Nawet jeśli pies jest wybredny lub nie widzimy natychmiastowego efektu - NIE zmieniamy karmy przez minimum:

6-8 tygodni

Czasem poprawa jest po kilku dniach, czasem dopiero po kilku tygodniach.

Krok 4: Obserwacja objawów

Na co patrzymy:

• ilość drapania

• stan skóry i uszu

• jakość stolca

• gazy / wzdęcia

• zapach z pyska

• energia psa

Warto prowadzić dziennik żywieniowy.

Krok 5: Powolne dodawanie nowych składników

Po 6-8 tygodniach, kiedy objawy ustąpią, można wprowadzać jeden składnik co 5-7 dni.

Np.:

• dodajesz odrobinę kurczaka → jeśli swędzenie wraca, kurczak = alergen

• dodajesz nabiał → jeśli biegunka wraca, nabiał = alergen

Tak wykrywa się winowajcę.

Jaką karmę wybrać do diety eliminacyjnej?

Najważniejsze cechy:

•  jedno źródło białka (królik, jagnięcina, indyk, ryba)

•  bez pszenicy, kukurydzy i soi

•  wysoka zawartość mięsa

•  brak barwników i sztucznych aromatów

•  najlepiej forma premium lub weterynaryjna

Najczystsze składy mają karmy monoproteinowe i bezzbożowe.

Jakie snacki można podać w trakcie diety?

Tylko te, które są:

•  monobiałkowe (z tego samego białka co karma)

•  bez zbóż i kurczaka

•  najlepiej liofilizowane lub suszone

Przykłady:

• karma z królika → snacki z królika

• karma z ryb → suszone ryby

• karma z jagnięciny → suszone żołądki jagnięce

Jeden snack z kurczakiem może zniszczyć 3 tygodnie diety.

Czy w diecie eliminacyjnej stosuje się suplementy?

Tak - to wręcz wskazane.

Najlepiej działają:

1. Probiotyki

•  odbudowują mikroflorę

•  zmniejszają biegunki i gazy

•  uspokajają reakcje alergiczne

2. Olej z łososia

•  zmniejsza stany zapalne skóry

•  poprawia sierść

•  wspiera odporność

3. Delikatny błonnik

•  stabilizuje wypróżnienia

•  karmi dobre bakterie

Połączenie „karma + probiotyk + olej” daje szybsze i mocniejsze efekty niż sama karma.

Jak długo stosować dietę eliminacyjną?

• minimalnie 6 tygodni

• optymalnie 8–12 tygodni

• u alergików przewlekłych - nawet dłużej

Dopiero po tym czasie można zacząć „provocatio test” - wprowadzanie nowych składników.

Kiedy widać efekty?

•  skóra i sierść: 2-6 tygodni 

•  trawienie: 2-7 dni

•  zapalenia uszu: 2-4 tygodnie

•  energia i apetyt: często natychmiast

Jeśli pies nie reaguje po 6-8 tygodniach, warto zmienić źródło białka lub dodać probiotyki.

Najczęstsze błędy przy diecie eliminacyjnej

•  Podawanie przypadkowych smaczków

•  „Tylko jeden plasterek szynki…”

•  Mieszanie kilku białek naraz

•  Zbyt szybka zmiana karmy

•  Zbyt krótki czas oczekiwania

•  Brak probiotyków i wsparcia jelit

Właśnie dlatego część właścicieli rezygnuje, mimo że metoda działa - tylko trzeba jej pilnować.

Czy dieta eliminacyjna może zaszkodzić?

Nie - jeśli jest dobrze zaplanowana.
To jedna z najbezpieczniejszych metod leczenia alergii pokarmowych.

Nie stosuje się jej tylko w przypadku:

• ostrej biegunki z odwodnieniem

• zatrucia

• krawienia z przewodu pokarmowego

W takich przypadkach najpierw weterynarz.

Dieta eliminacyjna domowa czy gotowa karma?

1. Gotowe karmy monobiałkowe

•  bezpieczne 

•  zbilansowane

•  stabilne i czyste składy

•  łatwa kontrola diety

2. Dieta domowa

•  czasem skuteczna 

•  trudna do zbilansowania

•  ryzyko niedoborów

•  wymaga suplementacji

•  wcale nie jest tańsza

Weterynarze najczęściej zalecają karmy gotowe, premium lub weterynaryjne.

Przykładowy protokół diety eliminacyjnej

• Dzień 1–2: przejście na karmę (75% starej + 25% nowej)

• Dzień 3–4: 50/50

• Dzień 5–6: 25/75

• Dzień 7: 100% nowej karmy

- podawać probiotyk
- snacki tylko z tego samego białka
- zero produktów „ludzkich”

czekać minimum 6 tygodni

Co zrobić, gdy pies nie chce jeść nowej karmy?

• dodać ciepłą wodę (pobudza aromat)

• lekko podgrzać karmę mokrą

• posypać probiotykiem lub topperem hipoalergicznym

• dodać łyżeczkę oleju z łososia

U psów z alergią apetyt często wraca po kilku dniach, gdy jelita zaczynają pracować lepiej.

Najważniejsze efekty diety eliminacyjnej

•  ustępują biegunki i gazy

•  pies przestaje się drapać

•  skóra goi się i zarasta sierścią

•  poprawia się zapach z pyska

•  uszy nie ropieją

•  kupa staje się regularna

•  pies ma lepszą energię i humor

To dlatego dieta eliminacyjna jest „game changerem” u psów z alergią.

Podsumowanie

Dieta eliminacyjna to najskuteczniejsza metoda wykrywania alergii pokarmowych u psów.
Jeśli pies drapie się, ma biegunki lub przewlekłe problemy skórne - warto ją wprowadzić.

Najważniejsze zasady:

•  jedno białko (monoproteinowa karma)

•  min. 6-8 tygodni

•  brak przypadkowych smakołyków

•  najlepiej dodać probiotyk i olej z łososia

•  później powolne testowanie alergenów

Dzięki temu można nie tylko znaleźć przyczynę problemów, ale też trwale poprawić zdrowie psa.

Źródła

American College of Veterinary Nutrition – Food Allergy Diagnosis
https://acvn.org

MSD Veterinary Manual – Elimination Diet Trials in Dogs
https://www.msdvetmanual.com

National Center for Biotechnology Information – Food Hypersensitivity in Dogs
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6471635/

American Veterinary Medical Association – Food Allergies in Pets
https://www.avma.org

PetFoodIndustry.com – Trends in monoprotein and hypoallergenic pet nutrition
https://www.petfoodindustry.com

Ontario Veterinary College – Gut & Skin Connection in Canine Allergies
https://ovc.uoguelph.ca